فهرست مطالب
مقدمه
با ذهنیت قدیمی و همیشگی که بنزینزدن به یک خودرو فقط در پمپبنزین امکانپذیر است، شاید باور اینکه حالا میتوانیم انرژی مورد نیاز خودروی خود را در خانه تأمین کنیم کمی سخت و حتی عجیب باشد! اما با نصب یک شارژر خانگی خودروی برقی، در حقیقت مانند این است که برای خودروی بنزینی خود یک پمپبنزین کوچک در خانه نصب کرده باشید، اما خوب این بار برای خودروی برقی.
در این مطلب به مزایا، امکانات و پیشنیازهای نصب شارژر خودروی برقی در منزل میپردازیم.
شارژر خانگی خودروی برقی
در قیاس با خودروی بنزینی اگر باتری خودروی برقی را مانند باک بنزین بدانیم، شارژر مانند پمپ بنزین خواهد بود. زیرا شارژر نیز مانند پمپ بنزین مخزن انرژی خودرو که در اینجا باتریست را پر مینماید. به دلایل مختلف مانند الزامات گسترده ایمنی جهت جلوگیری از انفجار و عدم امکان تخلیه بنزین توسط تانکر در منازل مسکونی، نصب پمپ بنزین در خانه غیرممکن است. اما نصب شارژر خانگی خودروهای برقی نه تنها خطرناک و غیرممکن نیست، بلکه از مزایای بسیاری نیز برخوردار است که در ادامه به آنها میپردازیم.
مزایای شارژر خانگی خودروی برقی
با شارژ در خانه توسط شارژر خانگی خودروی برقی، نسبت به ایستگاههای شارژ عمومی از مزایای زیر برخوردار خواهید شد:
- امکان نصب درست در جای پارکینگ شخصی
- داشتن اختیار استفاده در هر ساعت شبانهروز
- معطل نشدن در ترافیک خیابانها
- کاهش بار ترافیک شهری
- معطل نشدن در صف پشت سایر خودروها
- عدم نیاز به کارت اعتباری شارژ
- عدم نیاز به پرداخت در لحظه به خاطر پرداخت هزینه شارژ روی قبض برق
- عدم وابستگی به زیر ساختهای اینترنت و شبکه بانکی
- عدم آسیب به باتری به دلیل شارژ با جریان متعادل
- امکان جابجایی در صورت نقل مکان به جایی دیگر
امکانات
یک شارژر خانگی خودروی برقی دارای امکانات زیر میباشد:
- دارای سیستم «توازن پویای بار» (یا لود بالانسر Load Balancer) جهت تنظیم خودکار جریان شارژ بر حسب بار مصرفی خانه
- دارای صفحه نمایش جهت نمایش پارامترهای شارژ شامل جریان، ولتاژ، توان، انرژی مصرفی، زمان و دما
- امکان کنترل توسط دکمههای روی شارژر
- امکان کنترل توسط اپ قابل نصب روی گوشی از طریق بلوتوث از فاصله نزدیک یا توسط وایفای از راه دور
شکل 1 یک شارژر دیواری خانگی خودروهای برقی را نشان میدهد:
شکل 1 – شارژر خانگی خودروی برقی از نوع دیواری با ماکزیمم توان خروجی 7/6 کیلووات
حفاظت و ایمنی:
یک شارژر خانگی خودروی برقی دارای سیستمهای حفاظتی و ایمنی زیر میباشد:
- حفاظت در برابر جریان بالا، ولتاژ بالا، ولتاژ پایین و دمای زیاد
- حفاظت در برابر نفوذ رطوبت و گرد و خاک (که با درجه IP سنجیده میشود)
- حفاظت در برابر ضربه (که با درجه IK سنجیده میشود)
- حفاظت در برابر جریان نشتی (Leakage Current) نوع A یا B
- قابلیت انتخاب عملکرد با یا بدون سیستم ارت
شکل 2 تست اسپری پرفشار آب (Water Jet) را روی یک شارژر خانگی خودروی برقی نشان میدهد:
شکل 2 – تست اسپری آب با نازل پرفشار جهت اخذ گواهی تست نفوذناپذیری IP66
الزامات نصب شارژر خانگی خودروی برقی
جهت نصب یک شارژر خانگی (چه والباکس و چه پرتابل در حالت استفاده ثابت در منزل) رعایت موارد زیر الزامیست:
کابلکشی
انتخاب نوع کابل مناسب شامل سایز (بر حسب میلیمتر مربع) و تعداد رشته یک مبحث تخصصی میباشد که در مطلب «سایز کابل شارژر خودروهای الکتریکی» به تفصیل به آن پرداختهایم.
اما به طور خلاصه بر حسب ماکزیمم جریان شارژ، دمای محیط و متراژ کابلکشی، از یکی از کابلهای سایز 4، 6 یا 10 استفاده مینماییم. در مورد تعداد رشته نیز برای شارژرهای تکفاز کابل 3 رشته (فاز + نول + ارت) و برای شارژرهای سهفاز کابل 5 رشته (3 فاز + نول + ارت) بکار میبریم.
سیستم ارت
- اگر کارکرد شارژر وابسته به وجود سیستم ارت در ساختمان باشد، باید سیم ارت آن از طریق سیم سوم یا پنجم کابل شارژ (طبق توضیح بند قبلی) به سیستم ارت ساختمان متصل گردد. اگر ساختمان دارای سیستم ارت نباشد، باید این سیستم از طریق حفر چاه اجراء گردد که راهکار بسیار پرهزینه اما اصولیست. چون فارغ ار بحث نصب شارژر، به هر حال وجود سیستم ارت جهت حفاظت جان ساکنین در مقابل اتصال بدنه همه لوازم برقی و همچنین صاعقه بسیار حیاتیست. راهکار کمهزینهتر، اجرای سیستم ارت اختصاصی فقط برای شارژر به روشهای مقتضی محل نصب مانند رادکوبی، سبدی و غیره میباشد.
- اگر کارکرد شارژر وابسته به سیستم ارت نباشد، نیازی به صرف هزینه برای اجرای آن نیست.
نصب داکت و لوله فلکسی
جهت حفاظت کابل در برابر تنشهای فیزیکی مانند ضربه یا فشار، نصاب شارژر بخشهای لازم از مسیر کابل را از داخل لوله فلکسی عبور میدهد. همچنین جهت بهتر نمودن ظاهر اجرای کار، بخشهایی از مسیر کابلکشی که مستلزم اجراء به صورت روکار است را از داخل داکت میگذراند.
لازم به ذکر است که طبق الزامات جدید سازمان نظام مهندسی ساختمان، حین طراحی و ساخت ساختمانهای جدید میبایست هم ظرفیت لازم برای شارژر خودروهای برقی در تابلوی برق ساختمان لحاظ و هم کابلکشی لازم به صورت توکار اجراء گردد.
نصب شارژر روی دیوار
شارژرهای خانگی دیواری دارای یک براکت نصب روی دیوار هستند که با پیچ و رولپلاک به دیوار متصل میگردند. سپس شارژر به صورت کشویی روی این براکت قرار میگیرد. جهت جلوگیری از حرکت شارژر در اثر برخورد دست یا اجسام، یک پیچ نیز مستقیماً شارژر را به دیوار متصل مینماید.
گرفتن انشعاب از کنتور شخصی
جهت پیشگیری از اختلاف در ساختمان بر سر هزینه برق شارژ خودرو، ما هیچگاه تغذیه آن را از برق مشاعات ساختمان تأمین نمینماییم. چون ساکنینی که خودروی بنزینی دارند به این موضوع اعتراض خواهند نمود. حتی اگر همه ساکنین دارای خودروی برقی باشند هم سهم هر واحد با توجه به میزان مصرف متفاوت از قبض برق عمومی ساختمان مشخص نخواهد بود.
به دلایل فوق، همیشه شرکت «شارژر خودروی برقی ایران» تغذیه شارژر خانگی خودروی برقی را از کنتور شخصی مشتری تأمین مینماید. انشعاب مورد نیاز بعد از فیوز مینیاتوری اصلی سمت مصرفکننده گرفته میشود.
لازم به ذکر است که بدنه تمام کنتورهای جدید دیجیتال تحمل جریان حداقل 100 آمپر را دارند. پس عامل محدودکننده، فیوز مینیاتوری اصلی بعد از کنتور است. اگر این فیوز 32 آمپر باشد، میتوان تا حدود 7 کیلووات توان شارژ مورد نیاز خودرو را از پورت شارژ AC تأمین نماییم. لازم به ذکر است که نوع پورت شارژ AC اکثریت خودروهای برقی موجود در بازار ایران تکفاز با ماکزیمم توان ورودی 7 کیلووات است. تنها چند خودروی محدود هستند که دارای پورت شارژ AC نوع سهفاز با ماکزیمم توان ورودی 11 کیلووات میباشند.
کنتورهای سهفاز
آپارتمانهای مسکونی با متراژ بالای 150 مترمربع کنتور سهفاز دارند. همچنین خانههای ویلایی دارای بارهای بزرگ مانند سیستم تصفیه استخر، جکوزی، پمپهای بزرگ و غیره نیز دارای کنتور سهفاز هستند. در این صورت، نصاب شرکت پس از اندازهگیری جریان هر سه فاز ضمن روشن بودن تمام بارها، از فازی که کمترین جریان را دارد، انشعاب شارژر خانگی خودروی برقی را میگیرد.
درخواست افزایش آمپراژ انشعاب منزل
اگر فیوز مینیاتوری اصلی بعد از کنتور 25 آمپر باشد، ماکزیمم توان شارژ حدود 5/5 کیلووات خواهد بود. در این حالت خریدار شارژر میتواند به اداره برق منطقه مراجعه و فرم «درخواست افزایش آمپراژ انشعاب» را پر نماید. بعد از چند روز کارشناس اداره برق ضمن بازدید در صورت وجود ظرفیت در ترانس محلی و مناسب بودن سایز کابلها، با درخواست افزایش آمپراژ موافقت مینماید. سپس خریدار میتواند به صورت قانونی نسبت به افزایش سایز فیوز مینیاتوری اصلی به 32 آمپر اقدام نماید.
تذکر حیاتی و بسیار مهم
به هیچ عنوان به صورت سرخود و بدون مجوز سایز فیوز مینیاتوری اصلی قبل یا بعد از کنتور را افزایش ندهید. عواقب این افدام عبارتند از:
- از نظر قضایی، افزایش سایز فیوز مینیاتوری اصلی به مثابه افزایش آمپراژ انشعاب است که اقدامی غیرقانونیست و جریمه سنگینی به همراه دارد.
- از نظر فنی با افزایش سایز فیوز مینیاتوری اصلی، در حقیقت اجازه افزایش عبور جریان بیشتری از مدار را میدهید. حال اگر سایز کابلها متناسب با این جریان بالاتر نباشد، در اثر عبور اضافه جریان عایق کابلها بسیار داغ و سپس ذوب خواهند شد که خطر شروع آتشسوزی در ساختمان را در پی دارد.
نصب و تنظیم لود بالانسر
اندازهگیری جریان کل شامل جریان مصرفی خانه و جریان شارژ را یک «ترانس جریان» (CT مخفف Current Transformer) از نوع Split-Core انجام میدهد. این ترانس بدو نیاز به برش دور سیم اصلی شامل هر دو جریان فوق نصب میگردد و مقدار جریان کلی را اندازهگیری مینماید. سپس این مقدار را به یکی از دو طریق زیر به شارژر ارسال مینماید:
- از طریق یک کابل سیگنال با سطح مقطع کم
- به صورت بیسیم از طریق یک فرستنده وایفای
پس از نصب شارژر و برقدار نمودن آن، نصاب در منوی تنظیمات مقدار جریان ماکزیمم شامل جمع جریان خانه و شارژ خودرو را با توجه به سایز فیوز مینیاتوری اصلی یعنی 25 یا 32 آمپر تنظیم مینماید.
شکل 3 نحوه نصب سیستم لود بالانسر را نشان میدهد:
شکل 3 – دیاگرام نصب سیستم لود بالانسر
تست و تحویل
پس از انجام تنظیمات، نصاب شرکت کل پروسه نصب را بار دیگر از ابتدا تا انتها از روی چکلیست کنترل مینماید. سپس ضمن تست عملکرد شارژر حین شارژ خودروی مشتری، آموزشهای اولیه لازم را جهت شروع و پایان شارژ و همچنین چگونگی کنترل و تغییر پارامترهای شارژ به وی میدهد. در ضمن پس از روشننمودن بارهای بزرگ در منزل مثل کولر گازی، ماشین لباسشویی، اتو، سشوار و غیره، عملکرد صحیح سیستم لود بالانسر را نیز چک مینماید. به این صورت که با روشننمودن این بارها، بلافاصله باید جریان شارژ کاهش و با خاموشنمودن آنها، بلافاصله باید جریان شارژ افزایش یابد.
نتیجهگیری
نصب شارژر خانگی خودروی برقی یک کار بسیار تخصصی است که نمیتوان آن را به برقکارهای عادی واگذار نمود. زیرا نصابهای مجرب شرکت «شارژر خودروی برقی ایران» با تجربه صدها نصب در انواع پروژههای مسکونی و تجاری، روند نصب را از روی چک لیست مدون شرکت به صورت کاملاً تخصصی انجام میدهند.